We współczesnych podziałach kulturowych świata, jak również w regionalizacjach geograficznych utrwalił się podział Europy na dwa obszary: Europę Wschodnią i Zachodnią, które są również traktowane jako odrębne cywilizacje. Wśród czynników kulturowych uwzględnianych w tym podziale ważne miejsce zajmują różnice religijne, a dokładniej wyznaniowe, które ukształtowały się w tracie rozwoju chrześcijaństwa na kontynencie europejskim. Doprowadziły one do wyodrębnienia się dwóch tradycji, tj.: zachodniej (łacińskiej) i wschodniej (greckiej, prawosławnej). Granica kulturowa określająca zasięg przeważającego wpływu Kościoła zachodniego i wschodniego jest uznawana przez wielu badaczy za główną linię (strefę) podziału cywilizacyjnego w Europie.

Podczas wykładu zostaną przedstawione wybrane poglądy na temat przebiegu granic kulturowych w Europie wraz z przykładami ich wizualizacji kartograficznej. Zostaną również zaprezentowane możliwości wykorzystania metod kartograficznych oraz narzędzi GIS w badaniach zjawisk kulturowych, w tym wyznaczania zasięgu oddziaływani kultur na podstawie analizy rozmieszczenia obiektów sakralnych na obszarze pogranicza Polski, Litwy i Białorusi. Traktując granicę kulturową jako strefę przejściową, obszar przenikania i penetracji kultur, autorka opowie również o przykładach przenikania tradycji i zwyczajów, których przejawy można odnaleźć w krajobrazie kulturowym Podlasia – regionu, gdzie wyraźnie ścierają się i przenikają wpływ chrześcijaństwa wschodniego i zachodniego.

Fot. Zróżnicowanie wyznaniowe północno-wschodniej Polski. Zabłudów (woj. podlaskie).